جَز هانون

جز مهم‌ترین معاضدت سیاه پوستان آمریکا به هنر موسیقی، یک شکل هنری پویا و متحرک است که هرگز راکد نمانده است. تاریخ جز، روند مداوم تحول و تکامل را نشان می‌دهد که در آن، شخصیت‌اش پیوسته تغییر یافته است. در یک قدم سریع، کم‌تر از صد سال، جز تحت تاثیر یک تکامل مشابه به نام موسیقی مغرب زمین که در طول هزاران سال شکل گرفته است، قرار گرفت، از موسیقی ساده و تک صدایی نخستین دیکسلند Dixieland گرفته تا بافت هم‌صدا و همفنیک دوره‌ی بیگ بند Big Band و در نهایت به تکنیک آتنال و دوازده صدایی آوانگاردها. جز نیز همانند موسیقی مغرب زمین، دارای چهار عنصر اصلی می‌باشد: ملودی، هارمونی، ریتم و رنگ.

تفاوت اصلی میان موسیقی به اصطلاح جدی و موسیقی جز، در دو ویژه‌گی خاص و منحصر به فرد جز نهفته است: به خلاف موسیقی کنسرتی غرب، جز، اجرای دقیق و مو به موی قطعه‌ی نوشته شده نمی‌باشد؛ بلکه نوازنده، واریاسیون‌هایی ملودیک به روی رج هارمونیک داده شده می‌نوازد. بنابراین نوازنده تبدیل به یک آهنگساز، با قوانین خاص خود می‌گردد. به گفته‌ی دیگر، هیچ مرز مشخصی میان آهنگساز و نوازنده که نوعی مترجم میان نت‌ها و شنوندگان است، وجود نخواهد داشت. جز، طبیعت غیر متعارف خود را مدیون ظرافت تمرین‌های اجرایی تکنیکی، ضربات ریتمیک، تغییر تنالیته، ویبره‌های صدایی و تمام راه‌های بیانی خود است.

تاریخچه جز، سراسر با جست و جوی مداوم در هارمونی همراه است. اساسا هارمونی جز، بر پایه‌ی سیستم تنال ماژور و مینور که در طول دوره‌ی باروک تثبیت گردید، می‌باشد. به طور حتم، آشنایی با اصول هارمونی گذشته برای هر موسیقی‌دان جز، به منظور پیدا کردن توانایی همراهی با یک خواننده یا نوازنده‌ی دیگر، هارمنیزه کردن یک ملودی و یا بداهه‌نوازی، ضروریست.

کتاب جَز هانون اتودهای طبقه‌بندی شده جَز برای نوازندگان پیانو می‌باشد که توسط فرشید علویان به فارسی برگردان شده است تا در اختیار علاقه‌مندان به جز در ایران قرار گیرد و بخشی از نیاز‌های آنان را در این زمینه بر طرف سازد.

کتاب جَز هانون اثر لئو الفسی ترجمه فرشید علویان در ۸۴ صفحه توسط نشر چنگ منتشر شده است.