وزن خوانی واژگانی

امروز موسیقی نیز همچون فنون و هنرهای دیگر، شاخه‌های مختلف دارد و وزن شناسی و وزن‌خوانی یکی از آن‌هاست. در کتاب وزن خوانی واژگانی قصد بر این است تا روشی مطرح شود که همه بتوانند با وزن خوانی موسیقی و دیکته‌ی آن آشنا شوند. این کتاب را می‌توان خودآموز تلقی کرد. با آموختن روش این کتاب، بعد از آشنایی با مقدمات، هرکس که سواد فارسی داشته باشد و کشش‌های محاوره‌ای زبان فارسی را درست ادا کند می‌تواند وزن موسیقی را از روی خط آن، که خط نت است، بخواند.
هیچ انسانی هیچ فعالیت ریتمیکی را به اندازه‌ی سخن گفتن و سخن شنیدن انجام نداده است. کلام و سخن بهترین محک برای اموری هستند که با زمان سروکار دارند؛ به خصوص برای ایرانیان که با کلام موزون چون شعر آشنایی فراوان دارند و وزن اشعار را معمولا درست ادا می‌کنند. در کتاب وزن خوانی واژگانی از کلام و زبان فارسی بهره گرفته شده است، در این روش: زبان فارسی، مترجم زبان وزن موسیقی است.

نوازندگان در موسیقی یک صدایی هنگام همنوازی ناچارند اثر را به صورت یکسان بنوازند. تا این جا کار، محک می‌تواند همان سنگ نتراشیده از نظر سنگینی باشد؛ چرا که نتراشیده‌ترین اثر موسیقی می‌تواند با تمرین و دریافت حسی و حضوری، عینا تکرار و نواخته شود. در این جا نیز تولید انبوه، محک‌ها و وزنه‌ها را دقیق می‌کند. هنگامی که آهنگساز آثار زیادی تولید می‌کند؛ نمی‌تواند همه را به خاطر بسپارد و ناچار از نوشتن آن‌هاست. نوشتن و خواندن، قانون و ضابطه می‌خواهد. رفته رفته خط نت ابداع می‌شود و پی آن، موسیقی‌دان با ایجاد قوانین و معیارهای وزنی به این توانایی می‌رسد که اثرش را بنویسد و متوقع باشد که موسیقی‌دانی دیگر، بی آن که اثرش را شنیده باشد، آن را درست و عین آن چه نوشته شده بنوازد یا بخواند. شک نیست که قواعد وزنی موسیقی برای نوشتن، وضع نشده‌اند؛ بلکه در عمل و در نفس موسیقی به جود آمده‌اند. قانونمندی‌های عمل، به علم نظری تبدیل و ثبت شده است. بنابراین همان‌طور که امروزه، سنگینی یک کیلوگرم پرتقال در تمام دنیا امری دریافتنی و قابل اندازه‌گیری است، زمان و وزن نیز در موسیقی برای دست اندرکاران آن تعریفی واحد دارد.

وزن را در موسیقی براساس زمان می‌سنجند. بدیهی است هرکس که یک دستگاه ساعت و یا کرونومتر در اختیار داشته باشد، می‌تواند زمان را اندازه‌گیری کند. اگر وزن و ضرب موسیقی، آن قدر ساده باشد که در هر ثانیه یک صدا نواخته شود، حفظ و درک زمان و وزن این موسیقی تقریبا برای همه مقدور است. اما وزن موسیقی بیش تر ملت‌ها، پیچیده‌تر از آن است که بتوان آن را با حرکت عقربه‌ی ثانیه شمار ساعت محک زد و نواخت.
انسان به طور فطری دارای حس ریتم است. طبیعت، این حس را مانند حواس دیگر در وجود او به ودیعه گذاشته است. انسان همیشه در برخورد با خود، دیگران و محیط اطراف، ریتم و وزن را تجربه و تمرین می‌کند، شب و روز، صدای پا، آهنگ دویدن، ضربان قلب و نبض، صدای چکه‌ی قطره‌های آب، صدای ماشین آلات و ده‌ها حرکت طبیعی موزون دیگر به او می‌آموزد چگونه راه برود، دست بزند، رژه برود، برقصد و... آشنایی با موسیقی و درک وزن آن، این حس را غنی‌تر و بارور‌تر می کند.

کتاب وزن خوانی واژگانی اثر ارشد تهماسبی در ۱۲۸ صفحه توسط نشر ماهور منتشر شده است.