دستور مقدماتی نی

کتاب دستور مقدماتی نی، تالیف سیامک جهانگیری، سعی دارد با توجه به پیچیدگی‏‌های بسیار در تولید صدا و اجرای کارگان موسیقی دستگاهی ساز نی و نیاز به برنامه‌های هدفمند برای آموزش این ساز، توانایی‏‌های اولیه‌‏ی هنرجو را تقویت کرده و او را برای نواختنِ بخش‏‌های دشوارتر آماده کند. کتاب دستور مقدماتی نی بر اساس این نیاز، در دو بخش تالیف شده است:
بخش نخست: به فراگیری ظرفیت‏‌های تکنیکی ساز به‌‏لحاظِ صدادهی و انگشت‏‌گذاری، آشنایی با قواعد نوشتاریِ زبانِ موسیقی، شناخت علائم و کاربرد آن‌ها با نگاه به ساختار، ترکیب‌‏بندیِ دانگ‌‏ها و مایه‌‏های موسیقیِ دستگاهی و انطباق آن‌ها با سازِ نی پرداخته است.
بخش دوم: بر اجرای کارگانِ موسیقی در فرم‌‏های رایجِ سازی و آوازی، با هدف بهره‌‏برداری از خصوصیات‏ سازِ نی و ترکیبِ آن‌ها و نیز شناختِ محتوای موسیقیِ دستگاهی متمرکز است.

توالی دروس در کتاب دستور مقدماتی نی شامل نکات زیر است که شاید شرح آن نگاه مشترکی را بین هنر آموزان عزیز شکل دهد:
۱. از آنجایی که در ساز نی تولید و تسلط صدا همواره با سختی‌های زیادی نسبت به سایر سازها روبه رو است، تاکید بعضی از درس‌ها تسلط بیشتر بر روی صدای ساز نی است، چراکه بدون صدای ساز، نواختن و پیشرفت غیر ممکن است.
۲. در درس‌های ابتدایی برای برقراری و تسلط بیشتر روی صدا، درس‌ها برای دست بالا نوشته شده است تا با کم کردن توالى نغمات زیاد و انگشت‌گذاری غیر متعارف هنرجو بتواند در تثبیت صدای بهتر بکوشد. انگشت‌گذاری‌های اولیه بر اساس فواصل بالقوه در ساختار آکوستیکی ساز نی است و به مرور اجرای فواصل بالفعل از فواصل بالقوه آموزش داده می‌شود.
۳. زمان‌بندی در درس‌های اولیه کم کم به تقسیمات زمانی کوتاه‌تر تبدیل می‌شود و از ارائه‌ی اطلاعات اضافی خودداری شده است تا در تثبیت صدا تأکید بیشتری شود.
۴. در ابتدای کتاب دستور مقدماتی نی از آوردن توضیحات مربوط به تئوری موسیقی خودداری شده و در خلال درس‌ها همراه با توضیح و استفاده‌ی عملی به آن پرداخته شده است. این علائم و اختصارات جنبه‌ی کاربردی دارند و مواجهه‌ی عملی آن برای هنرجو ملموس‌تر خواهد بود.
۵. در طول فراگیری درس‌ها، از همان ابتدای کتاب، غیر از قطعات آسان، درس‌هایی به صورت دونوازی جهت همراهی و هم نوازی دو ساز نی تدوین شده است تا، سوای تشویق، هنرجو دقت بیشتری در شنیدن فواصل و همراهی و درک ریتم داشته باشد.
۶. در بخش دوم، پس از فراگیری کامل گستره‌ی صوتی ساز و انگشت‌گذاری در صداها و فواصل بالقوه و بالفعل با تثبیت نسبی صدا، مجموعه‌ای از قطعات موسیقی ایرانی در قالب پیش درآمد، رنگ و تصنیف و چهارمضراب آورده شده است تا هنرجو با فضای موسیقی دستگاهی ایران بیشتر آشنا شود و از تکنیک‌های مختلف ساز جهت اجرا بهره‌مند شود. توصیه می‌شود در تمامی مراحل، هنرجو در خواندن درس‌ها خصوصا تصنیف‌ها تشویق شود تا در پرورش گوش موسیقایی آن‌ها مفید واقع شود.
۷. تمامی قطعات فاقد نام از نگارنده بوده و از آوردن نام آهنگساز در بالای دروس خودداری شده است.

کتاب دستور مقدماتی نی اثر سیامک جهانگیری در ۲۰۸ صفحه توسط نشر ماهور منتشر شده است.