همانی برای پیانو

کتاب حاضر تحت عنوان  همانی برای پیانو شامل چهار قطعه برای پیانو می‌باشد که در بهمن و اسفند ۱۳۸۸ شکل گرفت و توسط فوزیه مجد نوشته شد. نخستین قطعه، بخوان برای خداوند آوازی نو، در تیرماه ۱۳۸۹ بازنویسی شد و نام آن برگردان Cantate Domino از لاتین به فارسی است که نام نود و هشتمین مزمور از مزامیر داود و مربوط به مراسم نیایش کلیسای مسیحی است. تم ویژه‌ی این قطعه مانند آوازی گسترده با ابعادی ملیزماتیک، روان و جاری که به تدریج رساتر شده و تحرک بیشتری پیدا می‌کند. رویداد بخش a tempo misterioso موج جدیدی را وارد این فضا می‌کند و با افت ناگهانی صدا، حرکت افقی پیشین تبدیل به آکورهای عمودی و تکراری می‌شود و سپس به مواد تماتیک پیشین می‌انجامد.

قطعه‌ی دوم یک ذکر است، مانترا Mantra به سانسکریت. در تمام ادیان، به ویژه اسلام عرفانی، ذکر نقش قابل توجهی دارد. این ذکر از یک فیگور چهار و گاهی پنج نتی تشکیل شده، با تکرار مداوم، و درگیر با عوامل ریتمیک و دینامیک p و pp.

ناتاراجا، قطعه‌ی سوم، به هند می‌رسد و نام شیوا است در حال رقص آفرینش. طبلی بدست دارد به نام دامارو Damaru ، بر آن می‌کوبد و از ریتم و ارتعاش تولید شده، کهکشان‌ها بوجود می‌آیند. شیوا، مطلق ابدی لقب دارد یا Parama Purusha . داستان‌های گوناگون در ارتباط با رقص شیوا وجود دارد. در تفسیری از این اسطوره، داستان این‌گونه شرح داده شده:

شیوا برای جلب توجه پارواتی Parvati، همسر شیوا یا نماد عالم ماده و طبیعت، Prakriti، رقص تانداوا Tandavaرا انجام می‌دهد. این رقص، یک طرح الهی است برای جذب عالم ماده به سوی خود. رقص تانداوا بسیار تند است و حرارت تولید شده آن‌چنان شدید است که آتش از بدن شیوا بیرون می‌زند. پارواتی، برای خنک کردن شیوا، رودخانه‌ی گنگ را بر سر او می‌‌نهد، هلال ماه را میان پیچ و خم زلف او جای می‌دهد، بر بدنش عطر صندل می‌مالد، و مارهای سردخون را دور مچ پا و دست او حلقه می‌کند. آنگاه پارواتی ، که خود دختر هیمالایاها است، بر زانوی همسرش می‌نشیند. در این لحظه، شیوا به پا می‌خیزد و پوروشا Purusha که لقب شیوا به عنوان آفریدگار است و پراکریتی، عالم ماده، به رقص در می‌آیند و تمام آفرینش و خدایان، سرخوش، به تماشای این رقص شادی می‌کنند.
مفهوم این اسطوره در رازی است که نشان می‌دهد که برای بدست آوردن رحمت خداوند، چگونه می‌باید عشق او را طلبید. این داستان، به روایت پوراناها Puranas ، در شب شیواراتری Sivarathri یا شب شیوا روی می‌دهد. تم رقص، آهنگین و غنائی lyric، در دو بخش، ۸ میزان و سپس ۶ میزان، از میزان ۱۵ به بعد، به تدریج تند و تندتر می‌شود و در میزان ۱۵۲ به اوج می‌رسد. به تم مقدمه باز می‌گردد، این بار ساده‌تر و اندکی متفاوت. یک میزان نهائی، پایان رقص را اعلام می‌کند.

در چهارمین قطعه، آواز نیایش، سه ایده دنبال می‌شوند:
نخست: ملودی خوشه‌ها پس از یک میزان پیش پرده.
دوم: تمی آرام و لیریک، با سایه‌ای حسرت‌بار (۳۴-۱۱)
سوم: حرکتی ناآرام، agitato ، که به مدتی کوتاه، هر از گاه حضور خود را اعلام می‌کند.
از میزان ۳۶ به بعد، در بخش Piu mossa drammatico، خوشه‌ها با حرکتی ریتمیک و نو، ولی دراماتیک، وارد کار شده، و سپس به شکلی مواج و سبک، ماهیت خود را تغییر می‌دهند. (۴۳-۳۹)، تا یک‌بار دیگر، این بار وزین و سرمست، حضور پیدا کنند (۴۸-۴۴). ورود ناگهانیagitato فریادی است که رها می‌شود و سپس خود را به تم آواز که خود از خوشه‌ها زاده شده، می‌سپرد. چهار قطعه در کتاب همانی در یک مجموعه قرار دارند ولی به تنهایی نیز قابل اجرا اند.

فوزیه مجد تحصیلات خود را در مدرسه‌ی ژان دارک تهران و انگلستان گذراند. اقداماتی که در دوران نوجوانی وی شایان توجه است شامل: نوشتن و اجرای یک قطعه برای باله به مناسبت چهلمین سال تاسیس مدرسه در پانزده سالگی که در جراید انگلیس، منجمله منچستر گاردین یا گاردین امروز منعکس شد. همچنین نواختن پیانو در هفده سالگی، در جشن C.E.W.C ، در ارتباط با سازمان ملل، در سنترال هال لندن از دیگر افتخارات او در نوجوانی به حساب می‌آید. از دانشگاه ادینبورا، اسکاتلند، مدرک Bachelor of music دریافت کرد و با بورسی از دولت فرانسه، آهنگسازی را زیر نظر نادیا بولانژه در پاریس ادامه داد، و بورسی از سازمان جشن هنر، دوره‌ای از مباحث اتنوموزیکولوژی را در دانشگاه سوربن، پاریس، دنبال کرد. از دیگر تجربیات وی می‌توان به تدریس در هنرستان عالی موسیقی و فراگیری دستگاه‌های موسیقی ایران با نواختن سنتور، نخست با فرامرز پایور و سپس مجید کیانی اشاره کرد. پس از شروع به کار در تلویزیون ایران بین سال‌های ۱۳۵۱-۱۳۵۷ به امر گردآوری موسیقی مناطق ایران پرداخت و گروه گردآوری و شناخت موسیقی را در آن سازمان به راه انداخت.

از آثار قبل از انقلاب مجد می‌توان به، موسیقی برای دو فیلم فریدون رهنما، نمایش سواری در آمد... به کارگردانی آربی اوانسیان که در تخت جمشید اجرا شد، دو اثر برای ارکستر زهی، شب کوک در سال ۱۳۵۲ و دوزخ شرری ز رنج بیهوده‌ی ما است ۱۳۵۵، هر دو به سفارش ارکستر مجلسی سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران اشاره کرد. برخی از اجراهای پس از انقلاب عبارت اند از پنج قطعه برای پیانو با اجرای دلبر حکیم آوا، بمدت ۲ شب، در تالار رودکی، تهران ۱۳۷۹، دو اثر برای پیانو به مناسبت روز بین المللی زن ۲۰۰۷ در نیویورک، کوارتت برای سازهای زهی، رویازمین، در نیویورک ۲۰۰۸، و در موزه‌ی هنرهای معاصر در سنت پترزبورگ روسیه ۲۰۰۸، این جا آن جا، برای ۱۱ ساز به سفارش انجمن موسیقی نوی هانوور، توسط آنسامبل لابوراتوریوم در هانوور آلمان ۲۰۱۶، و آخرین اثر او، فراقی، برای ویولن و ویولن سل، به سفارش گروه نیواک، توسط بانوان گلریز زربخش و ژابیز زربخش، در تهران، تالار رودکی ۱۳۹۶ اجرا شده است.

کتاب همانی برای پیانو اثر فوزیه مجد در ۲۸ صفحه توسط نشر ماهور منتشر شده است.