آموزش ارکستراسیون ساموئل آدلر

ساموئل آدلر، نویسنده‌ی کتاب آموزش ارکستراسیون، با توجه به این که سالانه فرصت بررسی ده‌ها تنظیم ارکستری انجام گرفته توسط آهنگسازان جوان و موفق را داشته به این نتیجه رسیده است که استفاده خیال‌انگیز و مؤثری از ارکستر می‌کنند و شناخت کاملی نسبت به آثار ارکستری سنتی دارند. این آهنگسازان یکی از منابع الهام غیر مستقیم کتاب «ارکستراسیون» وی از اولین نسخه آن تاکنون بوده‌اند و در حقیقت هدف کتاب آموزش ارکستراسیون کمک به دانشجویان موسیقی برای دستیابی به موفقیت‌های این آهنگسازان جوان می‌باشد.

ویرایش چهارم کتاب آموزش ارکستراسیون ویژگی‌های جدیدی دارد که برای تحقق این امر طراحی شده‌اند و عبارت‌اند از:
۱. افزودن آثار بیشتری به فهرست قطعاتی که در پایان هر فصل برای مطالعه بیشتر پیشنهاد شدند (که در اغلب موارد موومان‌ها یا قطعات کامل را شامل می‌شوند
۲. نسخه جدید کتاب بسیاری از قطعات استاندارد آثار ارکستری نسخه‌های قبلی و مثال‌های فراوان گرفته شده از آثار ارکستری قرن بیستم را حفظ کرده است. در نسخه جدید نسبت به نسخه‌های قبلی به آثار ارکستری بسیار بیشتری استناد شده است که اطلاعات ارزشمندی را در اختیار تنظیم کنندگان باتجربه قرار می‌دهد.
۳. فصل‌های مربوط به ترومبون، هارپ، سازهای کلاویه‌ای و بخش کوبه‌ای ارکستر بسط داده شده و بحث‌های مربوط به چند مورد از تکنیک‌های سازهای زهی همچون هارمونیک‌ها که برای بسیاری از دانشجویان مشکل ساز بودند با وضوح بیشتر شرح داده شده‌اند.
۴. در کتاب تمرین قطعات جدید زیادی اضافه شده و تغییرات زیادی در آثار پیشنهادی برای تنظیم کردن ایجاد گردیده اند. یکی از مهمترین تغییرات اعمال شده مجموعه صوتی و تصویری کتاب آموزش ارکستراسیون است که علاوه بر صدای ضبط شده تمام قطعات کتاب، به دانشجویان امکان می‌دهد به کلیپ‌های ویدئویی باکیفیتی از هر ساز و تکنیک اجرایی استفاده شده در ارکستر استاندارد دسترسی پیدا کنند.
همچنین این مجموعه به دانشجویان امکان می‌دهد تا با کار بر روی تنظیم‌های متفاوت آثار ارکستری مشهور «وردی»، «چایکوفسکی»، «دبوسی» و «مالر» مهارت‌های خود را آزموده و تصمیمات آگاهانه‌تری را در تنظیم‌های خود بگیرند. این مجموعه صوتی و تصویری، زندگی‌نامه آهنگسازان، روش‌های خاص تنظیم آن‌ها و مثال‌هایی از مهم‌ترین آثار ارکستری‌شان را نیز شامل‌می شود.

کتاب آموزش ارکستراسیون از دو بخش سازشناسی و ارکستراسیون تشکیل شده است که هنرجو را در کسب توانایی شنیدن صدای متمایز هر ساز و ترکیب صدای سازها و انتقال دقیق و واضح این اصوات به صفحه نت، که از الزامات تکنیک ارکستراسیون است، یاری می‌کند:
بخش اول: یعنی «سازشناسی» را می‌توان اصول اساسی ارکستراسیون در نظر گرفت. هدف هر فصل در این بخش این است که به دانشجو کمک کند تا جنس صدای هر ساز و تغییرات آن در طول محدوده صدای ساز را بشنود؛ محدوده صدای قابل اجرای هر ساز را یاد بگیرد و با موثرترین کاربردهای هر ساز در زمینه ارکستر هر یک از عصرهای موسیقی آشنا گردد. بدین منظور قطعات تکنوازی زیادی در این بخش گنجانده شده است تا دانشجویان در معرض صدای خاص هر ساز قرار گیرند. بخش اول بر مبنای چهار بخش ارکستر ساماندهی شده است، به طوری که فصل‌هایی که بر سازهای یک بخش خاص از ارکستر تمرکز دارند، پیش از بحث درباره تنظیم برای آن بخش آورده شده‌اند.

بخش دوم: به ارکستر اختصاص می‌یابد. هر یک از فصل‌ها یا بخش‌های مختلف هر فصل بر شیوه‌های نگارش موسیقی برای پیانو، مجلسی، آنسامبل بادی و غیره برای ارکستر؛ نقش ارکستر به عنوان آکُمپانیمان و آمادسازی پارتیتور و بخش‌ها تمرکز می‌کند. به دلیل اینکه امروزه بسیاری از آهنگسازان پارتیتورهای خود را با کامپیوتر آماده می‌کنند، بحث کوتاهی درباره استفاده از برنامه‌هایی چون «فینالی»، «اسکور» و «سیبلیوس» و برخی از خطرهای احتمالی آن‌ها به این نسخه افزوده شده است.

به دلیل اینکه بسیاری از موسیقی‌دانانی که از کتاب آموزش ارکستراسیون استفاده می‌کنند در مدارس عمومی تدریس می‌کنند تاکید خاصی بر نگارش موسیقی آثار ارکستری برای ترکیب‌های غیر عادی از سازها شده است که ممکن است در مدارس با آن‌ها مواجه شوند. علاوه بر این، آموزگاران زیادی از فصل ۱۹ که جدید است بهره خواهند برد که اصول اساسی تنظیم برای آنسامبل یا ارکستر بادی را مطرح می‌کند. با این حال، در پایان فصل ۱۹ فهرستی از چندین اثر برای آنسامبل بادی آورده شده است که می‌تواند به دانشجویان کمک کند تا تنظیم برای این گروه موسیقی را بیاموزند.

در پیوست‌های کتاب آموزش ارکستراسیون نمودار مرجع مختصری از محدوده صدا و انتقال هر ساز مطرح شده در این کتاب و فهرستی از کتب مربوط به تنظیم نت‌نویسی، سازشناسی و موسیقی الکترونیک ارائه شده‌اند. در مورد محدوده صدای سازها، میان محدوده‌های کامل (حرفه‌ای) و محدوده‌هایی که اغلب توسط نوازندگان غیر حرفه‌ای یا دانش آموزان مورداستفاده قرار می‌گیرند تفاوت وجود دارد. همچنین در پی نوشت الف نام سازهای ارکستری به پنج زبان مختلف، مخفف انگلیسی آن‌ها و برخی از اصطلاحات ارکستری به صورت جدول ارائه شده است. در پی‌نوشت ب فهرستی از کتاب‌ها و مجلات مهم که به این سازهای الکتریک می‌پردازند آورده شده است.

لازم به ذکر است کتاب تمرین، تمرینات گوناگونی را فراهم می‌آورد که مهارت‌های جدید دانشجویان را محک می‌زند. در ویرایش جدید تمرینات بیشتری نسبت به ویرایش قبلی کتاب ارائه شده‌اند که شناخت دانشجویان نسبت به محیط ارکستر را به روش‌های خاصی گسترش می‌دهند. علاوه بر این، تمریناتی اضافه شده است که از دانشجویان می‌خواهند تا یک پارتیتور کامل را تقلیل دهند.

کتاب آموزش ارکستراسیون همراه با دفتر تمرین اثر ساموئل آدلر ترجمه امیر اسلامی، علی‌اکبر امیدنژاد و فرشاد مشفقی در ۱۳۹۹ صفحه همراه با دانلود فایل صوتی توسط نشر نای و نی منتشر شده است.