تمرین‌های هارمونی با پیانو

تدوین کتاب حاضر، توسط س. ی. ماکسیموف و با هدف راهنمایی هنرجو برای گذراندن تمام دوره‌های هارمونی، خارج از چارچو درس‌های پیانو، صورت گرفته است. اهداف زیر با اجرای کتاب تمرین‌های هارمونی با پیانو، به دست می‌آید:
۱. تثبیت عملی قوانین نظری هارمونی
۲. فراگیری جلوه‌های هارمونیک، از راه شنیداری

در میان حوزه‌های مختلف تئوری موسیقی، مهم‌ترین جایگاه مختص دوره‌ی هارمونی است. کسب موفقیت در این حوزه‌ی پیچیده، دارای ارتباطی تنگاتنگ با تربیت درک شنوایی است. فراگیری هر یک از بخش‌های هارمونی، بدون مشارکت شنوایی موسیقایی، همه‌ی مفهوم خود را از دست می‌دهد. هر اندازه حس هارمونیک هنرجو از پیش برانگیخته شده باشد، به همان نسبت فراگیری موقعیت‌های تئوریک دوره‌ی هارمونی، ساده‌تر و منجسم‌تر خواهد بود. بنابراین، اولین شرط برای تمرین‌های هارمونی با پیانو، مشارکت شنوایی موسیقایی در این فرآیند است.

به دنبال دریافت بدون واسطه، که تصور کلی شنوایی را می‌سازد، تحلیل و بررسی تئوریک ضروری است، زیرا به کشف عناصر زبان موسیقایی - هارمونیک یاری می‌رساند. این گونه تحلیل نظری، ضمن ارتقاء فرهنگ شنوایی، هم به کشف اندیشه‌ی موسیقایی نمونه‌های منفرد، و هم کل اثر هنری، کمک می‌کند. اغلب، نوازنده‌ای که به حد کافی بر ساز خود تسلط دارد (از جلمه پیانیست)، از اجرای ساده‌ترین تمرین‌های هارمونیک روی پیانو، دچار مشکل می‌شود. این مسئله، پیش از همه، نشان دهنده‌ی فعالیت تمرینی - آکادمیک، بدون درک پایه‌های هارمونیک پدیده‌های موسیقایی است.

ترتیب قرار گرفتن فصل‌ها و آموزش عملی آن‌ها با پیانو، به طور کامل مطابق با برنامه‌ی درسی هارمونی در هنرستان‌ها و مراکز موسیقی، است. ماکسیموف در کتاب تمرین‌های هارمونی با پیانو، سعی کرده است تا پیچیدگی مطالب وتمرین‌ها، به صورت تدریجی و پیوسته باشد. کمیت تمرین‌های ضروری و غیرکلاسی در هر فصل، با توجه به میزان آمادگی هر گروه، تعیین می‌شود.

تمرین‌های هارمونیک، قاعدتا در ترکیب معمول چهاربخشی اجرا می‌شوند. نمونه‌هایی هم که برای تحلیل آورده شده‌اند، از اصل آثار هنری مشخص انتخاب و به صورت چهاربخشی ارائه شده‌اند. در این کتاب، به تمرین روی واریاسیون چهاربخشی هارمونیک، از طریق تزئین آن با صداهای غیر آکوردی مختلف (ملودیزاسیون هارمونی) توجه خاص مبذول شده است. چنین تمرین‌هایی، شنوایی ملودیک - هارمونیک هنرجو را فعال می‌کند.

در کتاب تمرین‌های هارمونی با پیانو، با توجه به تمایل مدرسان دوره‌ی هارمونی در هنرستان‌ها و مراکز موسیقی، دو نوع جدید از تمرین‌ها، به صورت تکمیلی آمده است: سازه‌ی هارمونی و بداهه‌پردازی ملودیک - هارمونیک در شرایط مدولاسیون. برای رشد مهارت‌های پیش شنیداری و تجسم صدایی، تمرین‌های اختصاصی همراه با نمونه‌های حل شده، در نظر گرفته شده است: نوشتن واریانت‌هایی از ملودی بر اساس یک طرح هارمونیک مشخص برای سازهای زهی – آرشه‌ای یا بادی، به صورت یک اتود مختصر، یا در فرم بداهه‌پردازی آزاد. به طور ویژه، بداهه‌پردازی مدولاسیون‌های ملودیک روی پیانو، برای رشد توانایی‌های درون‌خوانی، بسیار مفید است. چنین تمرین‌های هارمونیک، علاوه بر تربیت ذائقه‌ی هنری و قوه‌ی ابتکار، فعالانه به شکل‌گیری موسیقیدان حرفه‌ای کمک می‌کنند.

کتاب تمرین‌های هارمونی با پیانو از سه بخش تشکیل شده است:
بخش اول: شامل تمرین‌هایی برای ساختن آکوردها و پیوند آن‌ها به یکدیگر، در محدوده‌ی یک گردش هارمونیک، فراز، جمله و پریود یک تنالیت‌های، می‌باشد.
بخش دوم: شامل تمرین‌های تکمیلی برای اجرای تمرین‌های هارمونیک روی پیانو، با استفاده از مدولاسیون و صداهای غیر آکوردی است.
بخش اول و دوم، زمینه‌های لازم را برای غلبه بر مشکلات فراگیری بخش سوم، فراهم می‌کنند.
بخش سوم: به بحث‌های پیچیده‌ی هارمونی اختصاص یافته است: آلتراسیون، سیستم ماژور - مینور، مدولاسیون در شکل‌های ترکیبی آن، و پدال.

بخشی که به مدولاسیون اختصاص دارد، با الگو – طرح‌های مدولاسیون کننده‌ای که شامل مدولاسیون از دو ماژور و لا مینور، به همه‌ی تنالیته‌های ماژور و مینور دیگر است، پایان می‌یابد. این طرح‌ها این امکان را به هنرجو می‌دهند تا از یک تنالیته‌ی مشخص به هر تنالیته‌ی دیگری، مدولاسیون کند. فصل پایانی به موضوع پرلودنویسی هارمونیک اختصاص یافته است. هر یک از بخش‌های سه‌گانه با تمرین‌های آزمایشی که برای سنجش میزان آمادگی هنرجو در نظر گرفته شده‌اند، پایان می‌یابد.

کتاب تمرین‌های هارمونی با پیانو اثر س. ی. ماکسیموف ترجمه مسعود ابراهیمی در ۳۳۲ صفحه توسط نشر هم‌آواز منتشر شده است.