مجموعه آثار غلامحسین بیگجه خانی

کتاب مجموعه آثار غلامحسین بیگجه خانی، به قلم محمد عبدلی، با هدف تحلیل شیوه‌ی نوازندگی استاد بیگجه خانی طراحی و اجرا شده است. بدیهی است که عبدلی ناگزیر به درهم شکستن پاره‌ای از قواعد و عوامل بصری در قیاس با نمونه‌های مشابه بوده است. با وجود تلاش بسیار برای ثبت تمامی حالات و جزئیات شاید نتوان همه‌ی اختلاف‌های جزئی موجود در شدت و سرعت اجرا، لحن ارائه‌ی صوت، تعادل دینامیک، طنین و نحوه‌ی بیان مورد نظر بیگجه خانی را حتا هنگامی که آن‌ها را به وضوح مشخص می‌کند، به طور دقیق نشان داد. محمد عبدلی در کتاب مجموعه آثار غلامحسین بیگجه خانی برای رسیدن به چنین خواسته‌ای دست به تولید علائم بسیار با تنوع فراوان و تغییر پاره‌ای از علائم که سال‌ها مورد استفاده بوده‌اند، زده است که تکیه یکی از آن‌ها می‌باشد.

در کتاب مجموعه آثار غلامحسین بیگجه خانی، زمان‌های کوتاه‌تر از دولاچنگ شامل سه لا چنگ و غیره و نت‌های قبل از نت اصلی به شکل زینت آورده شده‌اند چرا که آوردن تمام این نت‌ها در ساختار اصلی می‌توانست کار نت‌خوانی را دشوار و آرایش نت‌ها را بسیار شلوغ کند.

به منظور بیان دقیق‌تر، ناگزیر بعضی قطعات کتاب مجموعه آثار غلامحسین بیگجه خانی در ریتم ۸/۸ آورده شده است. اگرچه این ریتم را می‌توان ۴/۴ نیز فرض کرد اما به دلیل اینکه در ریتم ۴/۴ ضرب‌ها به ترتیب قوی، نیمه قوی، ضعیف و نیمه ضعیف می‌شوند و علاوه بر محاسبه‌ی ضرب‌ها، تاکید برروی نت‌ها در آوانگاری مورد نظر بوده است، این گروه از قطعات در ریتم ۸/۸ نوشته شده و تقطیع هر میزان نیز آورده شده است.

علاوه بر این، ۶/۸ ریتمی ترکیبی و برگرفته از ۲/۴ است و به همین دلیل در هر میزان دو ضرب وجود دارد (ضرب اول قوی و ضرب دوم ضعیف). حال آنکه در پاره‌ای مواقع در ریتم‌های ۶/۸ و ۶/۱۶ بیگجه خانی قاعده‌ی رعایت ضرب قوی و ضعیف را درهم شکسته و به جای پایبند بودن به چنین قاعده‌ای، در پی بیان صحیح موسیقی خود بوده است. به رسم امانت داری، این تغییرات با توجه به نواخته‌های او و تاکید بر روی آکسان‌ها آوانگاری شده است. در قطعاتی مانند پیش درآمد افشاری که تقسیمات برابر با سه سیاه در هر میزان محاسبه شده، بدیهی است آرایش نت‌ها به فرم ۳/۴ نزدیک‌تر است.

کتاب مجموعه آثار غلامحسین بیگجه خانی نت‌نگاری و تجزیه و تحلیل محمد عبدلی در ۲۲۸ صفحه توسط نشر ماهور منتشر شده است.