آموزش تار حسین مهرانی

کتاب حاضر، تحت عنوان آموزش تار دوره‌ی متوسطه ادامه‌ی کتاب آموزش تار دوره‌ی مقدماتی و قاعدتا دربر گیرنده‌ی سطح بالاتری از تکنیک‌های نوازندگی این ساز است. اهمیت تکنولوژی آموزش در علوم و هنرها و نیز برداشتن گامی در جهت بهبود نوازندگی ساز تار بر پایه‌ی روشی قابل فهم و متناسب با زمان برای انتقال تکنیک‌های پرکاربرد و بنیادین این ساز در اجرای قطعات و ردیف موسیقی دستگاهی ایران به هنرجویان، در توضیحات کتاب اول مطرح شد و هنرجویان با برخی تکنیک‌های سازی اساتیدی گذشته و تکنیک‌های کاربردی در رپرتوار موسیقی ایرانی مخصوصا ردیف موسیقی دستگاهی ایران آشنا شدند.

در کتاب آموزش تار دوره متوسطه تمریناتی برای اجرای بقیه‌ی تکنیک‌ها کتاب اول آورده‌ شده است که براساس قطعات ضربی و آوازهای اساتید گذشته و حاضر و نیز ردیف موسیقی دستگاهی ایران، که بیشتر شامل ردیف میرزا عبدالله می‌باشند، انتخاب شده‌اند و عبارت اند از: خراش، آبشار، مُردان ریز، انواع کنده‌کاری، دُراب دو نت و سه نت، تکیه، تریل به فاصله‌ی دوم و سوم، شلال، سینه مال، تکیه‌های تک نتی پایین رونده و بالا رونده، اجرا روی سیم‌های دوبل تار، بم تک ریز کوتاه، ویبراسیون درشت و ریز با انگشت اول و دوم، چپ سیم پنجم، پاساژهای مختلف، قطعات لنگ پیشرفته شلال روی دو نت، تنوع مضراب، خراش کندن همزمان، بم تک، تک ریز، پژواک، تریل از بالا، ریزهای ساده و ترکیبی و انواع آن، چپ پشت سرهم، راست سیم پنجم، واوُراز و بم تک تک ریز و ترکیب همه‌ی این تکنیک‌ها با یکدیگر که در دو بخش ضربی‌ها و آوازی آمده‌اند.

در بخش ضربی‌ها قطعاتی از استادان موسیقی ایرانی: علینقی وزیری، لطف الله مجد، فرهنگ شریف، غلامحسین بیگجه خانی، علی اکبر شهنازی، جلیل شهناز، ابوالحسن صبا، نصرالله زرین پنجه، حسین هنگ آفرین، مرتضی نی داوود، درویش خان، هوشنگ ظریف، حسین علیزاده و محمدرضا لطفی و نیز چند قطعه از حسین مهرانی ارائه شده‌اند. کتاب آموزش تار دوره متوسطه شامل گوشه‌های ضربی ردیف میرزا عبدالله، مانند کرشمه، مجلس افروز شور، چهارپاره، زنگوله و نغمه‌ها با تک ریز کوتاه و خراش و آبشار و همچنین رنگ شهرآشوب ماهور از ردیف موسی معروفی و بخش‌هایی از رنگ شهرآشوب شور ردیف میرزا عبدالله است. اجرای تحریرهای آوازی از ردیف میرزا عبدالله و جلیل شهناز و حسین علیزاده و نیز تکنیک‌های وصل ریز به خراش و خراش کندن همزمان و انواع سینه مال، پنجه‌کاری و تکیه‌ی تک نتی در بخش آوازی آمده‌اند.

حسین مهرانی، مولف کتاب آموزش تار دوره متوسطه، معتقد است در آموزش عملی موسیقی، متد باید بر اساس قطعات ساخته شده در موسیقی ایرانی باشد تا علاوه بر عملی بودن تمرین‌ها، هنرجو انگیزه‌ی لازم برای اجرای آن‌ها را نیز به خاطر زیبایی ملودی‌شان داشته باشد. نکته‌ی دیگر کامل نبودن نت بعضی قطعات، مانند قطعه‌ی هجران و قطعه‌ی لَنگِ افشاری اثر حسین علیزاده است که هنرجویان می‌توانند برای اجرای کامل آن‌ها به کتاب‌های ده قطعه برای تار ۱ تا ۴ مراجعه نمایند.

کتاب آموزش تار دوره ی مقدماتی، تماما با کوک «دو، سل، ر، ر» اجرا شده که مهرانی آن را کوک اصلی تار و سه‌تار نامیده‌ است. در جلد دوم تمرین‌ها عمدا طوری مرتب شده‌اند تا هنرجویان با کوک‌های مختلف این ساز آشنا شوند و ترتیب کوک کردن سیم‌ها را تمرین کنند. به عبارتی کوک کردن ساز هم جزو تمرینات محسوب می‌شود. قانون‌های انگشت‌گذاری، اجرای تکیه و مضراب‌گذاری نیز نکات مهمی هستند که در کتاب آموزش تار دوره متوسطه مطرح شده‌اند.

کتاب آموزش تار دوره متوسطه اثر حسین مهرانی در ۲۹۶ صفحه همراه با هفت CD آموزشی توسط نشر ماهور منتشر شده است.