ابراهیم سرخوش

 ابراهیم سرخوش نوازنده‌ی تار و آهنگساز در سال ۱۲۹۰ در خانواده‌ای اهل معرفت و ذوق در همدان پا به عرصه‌ی وجود نهاد. پدرش استاد کریم نجار با موسیقی مانوس بود و تار و سنتور و تنبک را به خوبی می‌نواخت. ابراهیم سرخوش موسیقی را در سنین کودکی نزد پدر شروع کرده و همزمان به فراگیری تار و تنبک پرداخت و بعدها نزد خود آن‌ها را تکمیل کرد. در سن ۱۸ سالگی از همدان به قزوین رفته و کلاس موسیقی دایر کرد. چند سال بعد به رشت رفت و در آن‌جا تحت تعلیم یک استاد روسی به فراگیری پیانو و ویولن پرداخت به طوری که پس از چند سال این سازها را در حد ساز تخصصی می‌نواخت. سرخوش همزمان با فراگیری موسیقی تحصیلات خود را نیز ادامه داد و پس از اتمام دبیرستان به استخدام اداره جنگلبانی در آمد. او از جمله هنرمندانی بود که در کنار کار هنری کارهای دیگری انجام می‌داد و با بزرگان مملکت حشر و نشر داشت و طرف مشورت آنان قرار می‌گرفت. نامبرده شخصی با سواد و مطلع بود و به زبان فرانسه نیز آشنا بود و روی هم رفته شخصیتی متین و استوار داشت و از وجهه خوب اجتماعی برخوردار بود و از آن‌جا که نیازی به درآمد حاصل از کار هنری نداشت همیشه وقار هنری خود را حفظ نموده و تقریبا هنرمندی آماتور باقی ماند.

فعالیت حرفه‌ای هنری خود را همزمان با تاسیس رادیو با آن موسسه آغاز نمود و بعدها همراه شادروان روح ا... خالقی به هنرستان رفت و به تشویق ایشان کار با ارکستر را آغاز نمود. از آن‌جا که سرخوش موسیقی کلاسیک را نیز به خوبی کار کرده بود اطلاعات تئوریک و نت‌خوانی قوی داشت و همین امر او را در کار ارکستر ممتاز ساخته بود. ابراهیم سرخوش علاوه بر ارکستر از تک‌نوازان خوب رادیو هم بود و علاوه بر شادروان ادیب خوانساری همراه خوانندگان پرآوازه دیگری مانند روانشاد غلامحسین بنان، ایرج و دیگران هم تک‌نوازی می‌کرد.

سرخوش در کار آهنگسازی نیز بسیار باذوق بود و علاوه بر تعدادی آثار قدما که وی آن‌ها را گردآوری و تنظیم و اجرا نمود خود نیز آهنگ‌های زیادی ساخت و خوانندگانی را نیز همچون خانم غزال و خانم الهه و دیگران تربیت کرد و به جامعه موسیقی معرفی نمود. تعدادی از آهنگ‌های او چون یک حمومی و شب‌های میگون خاطره‌انگیز و فراموش نشدنی هستند. این هنرمند گرانمایه مدتی نیز با تلویزیون در برنامه‌های هفت شهر عشق و بشنو از نی به عنوان تک‌نواز همکاری داشته است که نوارهای آن‌ها موجود می‌باشد و نیز تک‌نوازی درخشان او در موسیقی فیلم غلام ژاندارم که بعدها به صورت آرم بعضی برنامه‌های رادیو و تلویزیون قرار گرفته است مثال زدنی است. آخرین اثر ماندگار او اجرای ردیف هفت دستگاه موسیقی ایران همراه آواز روانشاد ادیب خوانساری است. سرانجام پس از عمری زندگی پرمایه و سرافرازانه در سال ۱۳۶۰ چراغ عمر او خاموش گشت.

اما درباره ی کتاب ابراهیم سرخوش دوازده قطعه برای تار و سه‌تار تذکر چند نکته‌ خالی از فایده نخواهد بود:
۱- با وجود تفاوتی که بین تار و سه‌تار موجود است جای آن داشت که مطالب کتاب دوازده قطعه برای تار و سه‌تار به طور جداگانه برای سه‌تار تنظیم می‌شد؛ اما به دلیل صرفه جوئی در وقت و امکانات در هرچه زودتر به چاپ رسیدن کتاب از طرفی و نیز شرکت دادن نوازنده سه‌تار در تجزیه و تحلیل مطالب و ابتکار در مضراب‌گذاری، کوک ساز و غیره که به عمیق‌تر کردن دانسته‌های وی و نیز تقویت حس ابتکار که لازمه بداهه‌نوازی است کمک شایانی می‌کند؛ این کار به عهده خود نوازندگان سه‌تار واگذار شده است. همچنین باید توجه داشت که این کتاب آموزشی نیست و حداقل حد متوسطی از تکنیک نوازندگان را طلب می‌کند.
۲- از آن‌جا که قطعات کتاب دوازده قطعه برای تار و سه‌تار شامل ضربی‌ها و چهار مضراب‌هایی است که اکثرا ملهم از بداهه‌نوازی می‌باشند، حالات اجرائی و نوانس‌ها به عهده خود نوازنده گذاشته شده است تا خود آن‌ها را دریافته و به کار بندند.
۳- مضراب‌گذاری‌های این کتاب با دقت انجام گرفته است و جز در بعضی موارد از انگشت‌گذاری اجتناب شده است؛ اما نوازندگان قادر خواهند بود بنا به تشخیص و سلیقه خود از هر نوع مضراب‌گذاری که مایلند استفاده نمایند.
۴- نت‌نویسی قطعات از روی نوارهای اجرا شده استاد سرخوش همراه با آواز روانشاد ادیب خوانساری نوشته شده است و سعی وافی شده تا حتی الامکان مطابق اصل باشد؛ و نیز روی هم رفته در نت‌نویسی رعایت ساده‌نویسی شده است تا حتی المقدور برای همگان قابل استفاده باشد.

کتاب ابراهیم سرخوش دوازده قطعه برای تار و سه‌تار اثر علاء ایجادی، امید امیری ویرایش هوشنگ ظریف، محمدرضا گرگین‌زاده در ۳۲ صفحه توسط نشر سرود منتشر شده است.