شورانگیز

کتاب حاضر تحت عنوان شورانگیز، تالیف رامین صفایی، چنان که از نامش بر می‌آید، تلاشی است برای برانگیختن شور و شوق هنرجویان سنتور برای یادگیری دستگاه‌ها و ردیف موسیقی ایرانی. کتاب شورانگیز برای آن دسته از هنرجویانی است که می‌خواهند با کلیتی از دستگاه‌های موسیقی ایرانی و مهم‌ترین گوشه‌های آن آشنایی یابند. این کتاب همچنین همه دستگاه‌ها و آوازهای ردیف را به جز نوا و راست پنجگاه در بر دارد. ارائه همه دستگاه‌ها و آوازها در آن از توالی پیش درآمد، درآمد، چهارمضراب، یکی از گوشه‌های مهم دستگاه با آواز، چهارمضراب در آن گوشه، فرود، تصنیف و رنگ پیروی کرده است. برای درک بهتر فضای هر گوشه ضربی‌ها، چهارمضراب‌ها و قطعات مشهور ساخته شده در آن گوشه نیز از ادبیات موسیقی دستگاهی قاجار و معاصر گزینش، ساده‌نویسی و تلخیص شده پس از معرفی هر گوشه درج گردیده است.

اجرای ساده شده قطعات مشهور استادان سنتور، تار، سه‌تار و ویلن موجب تشویق هنرجوی مبتدی به ادامه فراگیری سنتور نیز هست. توالی آواز - ضربی در کتاب شورانگیز حفظ شده و از طولانی کردن جملات آواز پرهیز شده است. هرچند تاکنون چند جلد کتاب مجموعه تصنیف‌های قدیمی برای سنتور تنظیم و منتشر شده است، صفایی برای پرهیز از تکرار از آن‌ها استفاده نکرده و تصنیف‌هایی دیگر را برگزیده و اکثر آن‌ها را خود به نت درآورده است. همچنین برخی از ضربی‌های مندرج در کتاب شورانگیز برای نخستین بار توسط مؤلف به نت درآمده‌اند.

کتاب شورانگیز تنها به درج نت گوشه‌ها و ضربی‌های مشهور ساخته شده در آن‌ها بسنده نکرده و به شرح و توضیح ویژگی‌های دستگاه و گوشه مورد نظر نیز پرداخته است؛ بخش مهم و ضروری که در آموزش موسیقی دستگاهی کمتر بدان پرداخته شده و فقدان آن موجب شده تا هنرجویان صرفا به حفظ کردن گوشه‌ها بپردازند و پس از چندی محفوظات خود را از یاد ببرند و شناخت چندانی از گوشه‌های موسیقی ایرانی پیدا نکنند؛ مهمی که پایه آهنگسازی و بداهه‌نوازی براساس ردیف است. کتاب حاضر به عنوان اثری آموزشی و کاربردی کوشیده است تا حدی این خلا را برطرف کند.

در پایان کتاب شورانگیز شرح حال ۳۴ تن از تصنیف‌سازان و آهنگسازان، استادان سنتور، تار، سه‌تار و ویلن که در کتاب از آثار ایشان استفاده شده است به همراه عکس‌هایی نفیس و کمتر دیده شده از ایشان توسط ناشر نگاشته و گردآوری شده است تا هنرجویان از شناخت سازندگان این قطعات بی‌بهره نمانند. سماع حضور، حبیب سماعی، فرامرز پایور، رضا شفیعیان، پشنگ کامکار، پرویز مشکاتیان و جواد بطحایی (سنتورنوازان)؛ میرزا علی اکبر شیدا، میرزا ابوالقاسم عارف قزوینی، حسام السلطنه (جهانگیر) مراد، اکبر محسنی، مجید وفادار، امیرهمایون خرم، فرهاد فخرالدینی (تصنیف سازان و آهنگسازان)؛ درویش خان، علینقی وزیری، موسی معروفی، حاج علی اکبر شهنازی، مرتضی نی داوود، نصرالله زرین پنجه، جلیل شهناز، جلال ذوالفنون، محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، مجید درخشانی (تارنوازان و سه تارنوازان)؛ و حسین هنگ آفرین، رکن الدین مختاری، رضا محجوبی، ابراهیم منصوری، محمود ذوفنون، حسینعلی ملاح، پرویز یاحقی ویلن نوازانی هستند که در کتاب شورانگیز از آثارشان بهره گرفته شده است.

به منظور سهولت در نت‌نوازی و ارتباط برقرار کردن بیشتر مخاطب تمام محتوای کتاب شورانگیز در لوح فشرده همراه کتاب به طور آموزشی توسط رامین صفایی نواخته شده است. ضربی‌ها برای جلوه بیشتر با تنبک‌ همنوازی شده‌اند و علاوه براین هر ضربی با تنبک و صدای آهسته سنتور نیز درج شده است تا هنرجو پس از تسلط هر قطعه را با همراهی تنبک نیز تمرین کند. در تصنیف‌ها از نوشتن هجابه هجای اشعار زیرنت‌ها صرف نظر، و به جای آن در لوح فشرده همراه کتاب یکایک تصنیف‌ها به صورت باکلام اجرا شده تا نحوه تطابق شعر و موسیقی برای هنرجو گویا شود و علاوه براین هر تصنیف به صورت بی‌کلام (با سنتور و تنبک) نیز همنوازی شده است.

کتاب شورانگیز تنظیم و نت‌نگاری رامین صفایی در ۱۲۴ صفحه همراه با دانلود فایل صوتی توسط نشر خنیاگر منتشر شده است.